Bu yıl S&P, Moody's ve Fitch tarafından yapılan derecelendirme faaliyetlerinin çoğunun olumlu olmasıyla birlikte, gelişmekte olan piyasalarda önemli bir değişim yaşanıyor
Bu durum, COVID-19 salgınının ilk yılında gerçekleşen çok sayıdaki not indiriminden bir sapmaya işaret ediyor.
Bank of America, 2024'teki tüm ülke notu hareketlerinin yaklaşık dörtte üçünün, önceki eğilimin tam tersine, yükseltmeler olduğunu bildirdi. Moody's şu anda 15 gelişmekte olan ekonomiyi pozitif görünümde tutuyor ve bu da potansiyel yükseltmelere işaret ediyor ki bu da şimdiye kadarki en yüksek rakamlardan biri. Benzer şekilde, S&P'nin yükseltme izleme listesinde 17 ülke bulunuyor ve Fitch 2011'den bu yana en iyi pozitif ve negatif görünüm oranını gösteriyor.
Bu geri dönüşün ardındaki nedenler çok yönlü. Fitch'in küresel ülke araştırmaları başkanı Ed Parker, olumlu değişimi pandemiden sonra genel bir toparlanmaya, Ukrayna savaşı sonrası enerji fiyatlarındaki artışların hafiflemesine, bazı ülkelerde politika yapımındaki iyileşmelere ve bazı "öncü" ülkelerin borç piyasalarına yeniden erişimine bağlıyor.
Aviva Investors'ta EM döviz borcu başkanı olan Aaron Grehan, kredi ortamında kesin bir değişim olduğunu ve gelişmekte olan piyasaların artık borçlanmak için önemli ölçüde daha düşük primler ödediğini belirtiyor. Aviva'nın dahili puanlama modellerini yansıtacak şekilde, 2020'den bu yana tüm derecelendirme eylemlerinin %60'ından fazlası negatifken, 2024'te %70'inin pozitif olduğuna dikkat çekti.
Bu iyimser eğilime rağmen, son dönemdeki not artırımları son 10-15 yıldaki not indirimlerini tam olarak telafi etmiyor. Bu dönemde Türkiye, Güney Afrika, Brezilya ve Rusya gibi ülkeler yatırım yapılabilir statülerini kaybetmiş ve ortalama EM kredi notu bir basamaktan fazla düşmüştür.
Uluslararası Para Fonu, ortalama GOÜ mali açığının 2024 yılında GSYH'nin %5,5'ine yükseleceğini tahmin ederek, mali genişlemenin tersine döneceği yönündeki önceki varsayımlarla çelişiyor. M&G Investments'tan devlet analisti Eldar Vakhitov, açıkların yüksek kalmaya devam ettiğine ancak pandemi sırasındaki zirvelerinden iyileştiğine dikkat çekiyor. Zambiya gibi ülkeler borçların yeniden yapılandırılmasından faydalanıyor ve çeşitli bölgelerde politika iyileştirmeleri görülüyor.
Piyasa fiyatlaması, sırasıyla enflasyon ve temerrüt endişelerini ele alma konusunda adımlar atan Türkiye ve Mısır gibi ülkelerin birden fazla kademe yükseltme görebileceğini gösteriyor. Ancak Vakhitov, derecelendirme kuruluşlarının not yükseltme konusunda yavaş davrandığını belirtiyor.
Moody's ve Fitch'in Çin'e uyarıda bulunması, İsrail'in ilk not indirimiyle karşı karşıya kalması ve Panama'nın yatırım notlarından birini kaybetmesiyle not indirimleri tamamen durmadı. Ayrıca JP Morgan'a göre, 2024 yılında GOÜ'nün döviz cinsinden borç amortismanlarının ve kupon ödemelerinin bir önceki yıla göre 32 milyar dolar artarak 134 milyar dolar gibi rekor bir seviyeye ulaşması bekleniyor.
Endonezya Maliye Bakanı Sri Mulyani Indrawati kısa bir süre önce, ülkenin bütçe açığını başlangıçta derecelendirme kuruluşlarına öngördüğü üç yıldan daha hızlı bir şekilde, sadece iki yıl içinde GSYH'nin %3'ünün altına düşürme başarısını paylaştı. Indrawati'nin açıklaması, gelişmekte olan piyasa politika yapıcılarının notlarını iyileştirme ve borçlanma maliyetlerini etkin bir şekilde yönetme konusundaki kararlılıklarının altını çiziyor.