Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı Kazanç Yapı İstatistikleri raporunu yayımladı
Rapora göre, 2023 Kasım ayı referans alınarak belirlenen aylık brüt asgari ücret 13 bin 414,5 TL olarak belirlendi. Aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş ise 23 bin 789 TL olarak gerçekleşti.
Ücretli çalışan erkekler, kadınlardan daha yüksek bir brüt ücret-maaş aldı; erkekler için bu tutar 24 bin 11 TL olurken kadınlarda 23 bin 344 TL oldu.
Aylık ortalama kazançlarda cinsiyet farkı dikkat çekti
TÜİK verilerine göre, aylık ortalama kişi başı brüt kazanç 26 bin 402 TL olarak kaydedildi. Erkeklerin aylık ortalama brüt kazancı 26 bin 638 TL iken, kadınlar için bu rakam 25 bin 931 TL olarak belirlendi. Aylık ücretli çalışılan saatlerde de cinsiyet farkı dikkat çekti. Erkekler için bu süre 205 saat olarak hesaplanırken, kadınlar 190 saat çalıştı.
Saatlik ortalama brüt ücret-maaş ise 119 TL olarak gerçekleşti. Cinsiyetler arası ücret farkında kadınların lehine bir durum oluştu; erkekler saatlik ortalama 117 TL alırken, kadınlar 123 TL brüt ücret-maaş aldı.
Yıllık kazançlarda yükseköğretim etkisi
Yıllık ortalama brüt kazançlar değerlendirildiğinde, 305 bin 784 TL'lik bir değer göze çarpıyor. Erkeklerde bu kazanç 314 bin 242 TL iken, kadınlarda 289 bin 720 TL olarak belirlendi. Eğitim düzeyinin kazanç üzerindeki etkisi dikkat çekiciydi; yükseköğretim eğitim düzeyine sahip olanlar en yüksek yıllık ortalama brüt kazanç elde etti. Erkeklerde bu rakam 431 bin 364 TL, kadınlarda ise 354 bin 149 TL olarak gerçekleşti.
Yükseköğretim mezunu olmak, ayrıca brüt ücret-maaşlarda da avantaj sağladı. Bu eğitim düzeyinde erkekler 364 bin 370 TL, kadınlar ise 301 bin 73 TL brüt ücret-maaş aldı.
Sektörlere göre kazanç farklılıkları gözlemlendi
Ekonomik faaliyetler bazında değerlendirildiğinde, en yüksek yıllık ortalama brüt kazancın 640 bin 739 TL ile finans ve sigorta faaliyetlerinde olduğu gözlemlendi. Bunu, 605 bin 317 TL ile bilgi ve iletişim ve 461 bin 514 TL ile kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor faaliyetleri izledi.
Öte yandan, en düşük yıllık ortalama brüt kazançlar sırasıyla, 213 bin 518 TL ile konaklama ve yiyecek hizmetleri, 218 bin 815 TL ile gayrimenkul faaliyetleri ve 227 bin 284 TL ile diğer hizmet faaliyetlerinde görüldü. Kadın çalışanların yıllık ortalama brüt kazancının, bazı sektörlerde erkek çalışanlarınkinden fazla olduğu raporda yer aldı. Ulaştırma ve depolama faaliyetlerinde kadın çalışanlar 414 bin 502 TL, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı faaliyetlerinde ise 453 bin 413 TL kazanç elde etti.
Meslek gruplarına göre kazançlar değişiyor
Meslek gruplarına göre yapılan analizde en yüksek yıllık ortalama brüt kazancı 538 bin 530 TL ile yöneticiler meslek grubunda çalışanların elde ettiği açıklandı. Bu grubu, 409 bin 767 TL ile profesyonel meslek mensupları takip etti. En düşük yıllık ortalama brüt kazanç ise 202 bin 809 TL ile nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları grubunda gerçekleşti.
Kadın-erkek arası ücret veya kazanç farkı tüm eğitim düzeylerinde erkek lehine oluştu. En yüksek fark %20 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise %14,9 ile ilkokul ve altı mezunlarda görüldü. Yıllık ortalama brüt ücret-maaş farkı da benzer şekilde yükseköğretim mezunlarında %17,4 ile en fazla iken ilkokul ve altı mezunlarda %13,2 ile en az olarak gerçekleşti.
Kadın-erkek arası farklar meslek gruplarında da var
Rapor, meslek grupları arasında da kadın-erkek arası kazanç ve ücret farklarının devam ettiğini ortaya koydu. En yüksek kazanç farkı sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar grubunda %23,5 ile meydana gelirken, bunu %22,9 ile teknisyenler, teknikerler ve yardımcı profesyonel meslek mensupları izledi. Ücret farkı açısından en fazla ayrışma, %21,1 ile profesyonel meslek mensuplarında yaşandı. En küçük farklar ise yöneticiler grubunda %2 ve hizmet ve satış elemanlarında %7,2 olarak belirlendi.