Türkiye’nin tüketim malları ithalatı geçen yıl yüzde 14,3 artışla 54,4 milyar dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı
Türkiye’nin toplam ithalattan aldığı pay ise yüzde 16’ya dayandı.
Son 2 yılda üretim faaliyetlerindeki bozulmaya döviz kurunun baskılanması da eşlik edince ithalatın cazibesi arttı, tüketim malı ithalatı rekor kırdı.
Geçen yıl Türkiye’nin ithalatı yüzde 5 düşerken, tüketim malları ithalatı yüzde 14,3 artışla ilk kez 50 milyar dolar barajını açtı ve 54 milyar 476 milyon dolara ulaştı.
Merve Yiğitcan'ın haberine göre Ticaret Bakanlığı ve TÜİK verilerinden derlediği bilgilere göre, Ocak-Aralık 2024’te Türkiye’nin ihracatı yüzde 2,5 artışla 261,9 milyar dolara çıkarken, ithalatı ise yüzde 4,9 düşüşle 344,08 milyar dolara düştü.
Geniş ekonomik grupların sınıflamasına göre yapılan dış ticaret verilerine bakıldığında ise yatırım malları ithalatının yüzde 4 gerileyerek 50,4 milyar dolara indiği görülüyor.
Sanayinin ana girdisi olarak kabul edilen hammadde-aramallar ithalatı ise üretimdeki ivme kaybını ispatlar durumda. Bu kalemde ithalat bir önceki yıla göre yüzde 8,8 düşerek 238,3 milyar dolara indi. Buna karşın tüketim malları ithalatındaki artış yükselişine son sürat devam etti.
Başını otomotivin çektiği tüketim malları ithalatı 2024’te yüzde 14,3 artarak 54,4 milyar dolara yükseldi.
Böylece tüketim malları ithalatının toplam ithalattaki payı yüzde 16’ya çıkarken, hem miktar hem de oran bazında bu kalemde en yüksek seviye görülmüş oldu. 2024’ün eylül ayında ilk kez tüketim malları ithalatı yatırım malları ithalatını geçmiş.
Tüketim malları ithalatında son 5 yılın verisine bakıldığında ise, 2020 yılında 24,1 milyar dolar olan tutarın 5 yılda iki katını aştığı anlaşılıyor.
Ayrıca 2022 yılında tüketim malları ithalatının toplam ithalattan aldığı pay yüzde 8,4 ile en düşük seviyesini görürken, bu oranda 3 yılda 8 puan gibi yüksek bir artışın yaşanması dikkat çekiyor.
Üretimde iştah yok
Tüketimdeki yüksek iştah üretime yansımıyor. Merkez Bankası’nın verilerine göre, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı Aralık 2024’te yüzde 75,8’e düştü. TÜİK’in açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi’ne göre de, Ekim 2024’te üretimdeki daralma yıllık yüzde 3,1’i buldu. Sanayinin röntgenini çeken en kapsamlı veri setlerinden biri olarak kabul edilen İSO Türkiye İmalat PMI da Aralık 2024’te kısmen iyileşse de eşik değer olan 50’nin altında kaldı, 49,1 olarak gerçekleşti.
Veriler, 2024’ün son ayında üretim ve yeni siparişlerin yaygın bir şekilde yavaşladığına işaret ederken, 10 sektörün 7’sinde üretim yavaşladı, en sert düşüş ise giyim ve deri ürünlerinde gerçekleşti. Üretimde büyüme ise yalnızca kimya ve gıda sektörlerinde görüldü; elektrikli ve elektronik ürünlerde ise bir önceki aya göre değişim gözlenmedi.
Değerli TL, ‘Ucuza’ rağbeti artırdı
Tüketim malları ithalatının artışına etken olan değerli TL düşük teknolojili ürünlerin ithalatında da artışa yol açtı.
Teknoloji yoğunluğuna göre imalat sanayi ürünlerinin dış ticaret verilerine bakıldığında, geçen yıl yüksek, orta-yüksek ve orta-düşük teknolojili ürünlerin ithalatı sırasıyla yüzde 0,7; yüzde 2,1 ve yüzde 14,1 gerilerken, tek artış yüzde 16,2 ile düşük teknolojili ürün ithalatında yaşandı.
Geçen yıl 31 milyar dolarında yüksek teknolojili ürün ithal ederken, düşük teknolojili ürünlere 37,9 milyar dolar harcadık.