Dünyanın en yüksek beşinci barajı olan Yusufeli Barajı için geri sayım

Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci’nin katılımıyla 22 Kasım Salı günü hizmete açılacak Yusufeli Barajı, ülke ekonomisine katkısı ve sağlayacağı faydalar yanında, devasa gövdesi ve yüksekliği ile birçok rekorun da sahibi olacak. Yusufeli Barajı ve HES, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, Artvin’in 70 kilometre güneybatısında, Türkiye’nin en hızlı akan ırmağı Çoruh Nehri üzerinde inşa edildi. Orta Çoruh Havzasında inşa edilen en büyük baraj olan dev tesisin yapımına 2012 yılında başlandı. Talvegden 220, temelden ise 275 metre yüksekliğe sahip barajın gövdesi, 100 katlı bir gökdelen yüksekliğinde. Eyfel Kulesi’nden sadece 25 metre daha kısa olan baraj, bu devasa gövdesiyle yükseklik bakımından Türkiye’de birinci, dünyada 5. sırada yer alıyor. Barajın gövdesi, düşey ve yatay düzlemde kavisli şekilde tasarlandı. Bu çift eğrilikli tasarım sayesinde, barajın arkasındaki milyonlarca metreküplük suyun basıncı yamaçlara aktarılıyor ve gövdenin mukavemeti artırılıyor.

Bu tasarım aynı zamanda devasa gövdeye zarif bir görünüm kazandırıyor. Dev gövdenin arkasında depolanan suyun potansiyel enerjisi, yıllık ortalama 1 milyar 888 milyon kilovatsaatlik elektrik enerjisine dönüştürülecek.

Yusufeli Barajı, 558 megavat kurulu gücüyle ülke ekonomisine yıllık 5 milyar TL katkı sağlayacak. Yusufeli Barajı, mansabında bulunan (nehir akış yönüne göre kendisinden sonra gelen) barajların hidroelektrik enerji üretimini de artıracak. Böylelikle, HES vasıtasıyla Antalya’nın bir yılda harcadığı elektrik miktarı kadar elektrik üretimi yapılabilecek. Yusufeli Barajı, 2 milyar 130 milyon metreküp su depolama hacmine sahip olacak. Yusufeli Barajı mansabındaki Artvin, Deriner, Borçka ve Muratlı Barajlarına regüle edilmiş su bırakacağı için, bu barajların enerji üretim miktarlarına da önemli oranda bir katkı sağlayacak.

56,7 kilometrelik tünel inşa edildi

Baraj projesi çerçevesinde Yusufeli ilçesinin mevcut yerleşkesi ve karayolunun bir bölümü sular altında kalacağı için ilçenin yeni yerleşimine ulaşım sağlayacak relokasyon yolları projelendirildi. Bitümlü sıcak karışım kaplamalı tek yol standardında, 3 kesim halinde toplam 69,2 kilometre uzunluğunda inşa edilen relokasyon yollarında, 56,7 kilometre uzunluğunda 39 adet tünel, 3 bin 615 metrelik 19 adet köprü ve viyadük bulunuyor. Projede ayrıca, bölgedeki yerleşkelerin yola katılımını sağlayan 5 farklı seviyeli, 12 hemzemin olmak üzere toplam 17 adet kavşak yer alıyor.

Yusufeli Barajı’nın etrafında 56,7 kilometrelik tünel inşa edilirken, projedeki tüneller Yeni Avusturya Tünel Açma Metodu (NATM) ile 5 yıl içerisinde tamamlandı. Tünellerin yönetimi için T-11 ve T-12 tünelleri arasında Yusufeli yeni ilçe merkezinde Tünel Kontrol Merkezi de bulunacak. Güzergahtaki geniş ve zorlu vadi geçişleri, toplam uzunluğu 2 bin 188 metre olan 4 adet teknolojik köprü ile sağlanacak. Tekkale Viyadüğü 628 metre uzunluğunda dengeli konsol yöntemiyle inşa edildi. 5 açıklığa sahip viyadüğün en yüksek ayağı 144 metreye ulaşıyor. Köprünün üstyapı genişliği 14,5 metre. Yusufeli Viyadüğü ise itme sürme yönteminin kullanıldığı ortotropik çelik üstyapı tipinde 685 metre uzunluğunda, 9 açıklıklı olarak projelendirildi. En yüksek ayağı 147 metreye ulaşan viyadüğün üstyapı genişliği 16,5 metre. Viyadüğün 2023 yılı içerisinde trafiğe açılması hedefleniyor. Şilenkar Viyadüğü’nün uzunluğu ise 530 metre. 4 açıklığa sahip viyadüğün en yüksek ayağı 135 metreye ulaşıyor. Dengeli konsol yöntemi ile inşa edilen köprünün üstyapı genişliği 16,5 metre. Yusufeli Baraj Viyadüğü 345 metre uzunluğunda, dengeli konsol yöntemiyle 3 açıklıklı yapıldı. En yüksek ayağı 72 metreye ulaşan viyadüğün üstyapı genişliği 16,5 metre.

Yüksek dağların ve derin vadilerin bulunduğu bölgede ulaşım standardı da arttı. Proje ile Artvin’i Erzurum’a, Kafkasları ve Karadeniz sahil kesimini Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya bağlayan kuzey-güney aksının standardı yükseltildi, bölgeler arası ticari hareketliliğin artırılmasına katkı sağlandı. Ayrıca Artvin-Erzurum yolu daha güvenli ve konforlu hale geldi. Yolun büyük bölümü tünel, köprü ve viyadüklerle aşıldı, doğa korundu. Yusufeli Barajı Relokasyon Yolları; Yusufeli-Sarıgöl-Öğdem ile Yusufeli-İspir gibi yerel yol ağlarının da konforlu karayolu bağlantısı sağlandı.