Sanayi endeksindeki net kar düşüşü yüzde 70

Bu sonuçlarda enflasyon muhasebesi oldukça etkili olsa sanayi endeksindeki şirketlerin yarısı ilk dokuz ayda zarar etti.

Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında sıkı para ve reel değerli TL politikası bu yıl sanayi şirketlerine oldukça zor günler yaşattı.

Enflasyon muhasebesi uygulanması geçen yılın ilk dokuz ayına göre sanayi şirketlerinin bilançolarında görülen bozulmada yüzde 75 seviyesinde etkili olsa da kalan bölüm şirketlerin sıkı para politikası nedeniyle pazarlarını koruyabilmek için marjlardan feragat etmesinden kaynaklandı.

En kötü çeyrek olarak yılın üçüncü çeyreği geride kalsa da son çeyrekte de büyük bir değişim beklenmiyor sanayi şirketlerinde bilançoda değişimin ise 2025 yılında faiz indirimlerinin katkısıyla yaşanması öngörülüyor.

Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 düştü

Şebnem Turhan'ın haberine göre Borsa İstanbul sanayi endeksinde güncel durumda 233 şirket bulunuyor. Deniz Yatırım’ın sanayi endeksinde listelenen şirketlerin 2023 ve 2024 üçüncü çeyreği itibariyle net kar verilerini karşılaştırdıkları tablo çarpıcı sonuçlar içeriyor.

Deniz Yatırım'ın hesaplamalarına göre bu yılın üçüncü çeyreği itibariyle sanayi endeksinde net kar toplamı 25.9 milyar lira oldu, bu rakam geçen yılın aynı çeyreğinde 85.9 milyar lira, bu yılın ikinci çeyreği itibariyle ise 42.1 miyar lira seviyesindeydi. Buna göre çeyreksel bazda üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre net kar yüzde 38,4 azalırken sanayi endeksindeki şirketlerde geçen yılın aynı dönemine göre net kardaki kayıp yüzde 69,9 olarak hesaplandı.

Bu şirketlerin 222'sinin 2024 üçüncü çeyrek sonu itibariyle net kar verisi açıklandı. Bu sonuçlara göre sanayi endeksindeki 9 aylık verileri açıklanan 222 şirketten 110'u zarar yazdı. Böylece sanayi endeksindeki şirketlerinin yüzde 49,54'ü yani neredeyse yarısı 9 ay itibariyle zarar etti. 222 şirket arasında geçen yıl 9 ay itibariyle net kar açıklamış olan 45 şirket ise bu yılın ilk 9 ayı sonunda zarar açıkladı. Yani sanayi endeksindeki şirketlerin yüzde 20’sini aşkını kardan zarara döndü bu yıl dokuz ayın sonunda geçen yıla göre.

2024 yılının ilk dokuz ayında enflasyon muhasebesine rağmen kar etmeyi başaran bazı şirketlerin ise geçen yıla göre karı oldukça azaldı. 222 sanayi endeksi şirketi içinde 44 şirketin geçen yılın aynı dönemine göre karları çoğunlukla çift haneli azaldı.

Her şeye rağmen olumlu sonuçlar da var, hem karını artıran hem de geçen yıl zarar ettiği halde bu yıl kar etmeyi başarabilen şirketler de oldu. 222 şirket arasında geçen yıl ilk 9 ayda zarar yazan ama bu yıl enflasyon muhasebesi uygulamasına rağmen ilk 9 aylık bilançosunda net kar olan tam 39 şirket bulunuyor. Geçen yılın ilk dokuz ayında kar edip bu yıl karını artıran şirket sayısı da 22 oldu.

Net kârda geçen yıla göre kayıp yüzde 70

Deniz Yatırım'ın hesaplamalarına göre bu yılın üçüncü çeyreği itibariyle sanayi endeksinde satışlar toplamı 1.1 milyar lira oldu, bu rakam geçen yılın aynı çeyreğinde 1.3 milyar lira, bu yılın ikinci çeyreği itibariyle ise 1 miyar lira seviyesindeydi. Buna göre çeyreksel bazda üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre satışlar kalemi yüzde 6,8 artarken sanayi endeksindeki şirketlerde geçen yılın aynı dönemine göre satışlardaki kayıp yüzde 13,5 oldu.

Yine Deniz Yatırım'ın hesaplamalarına göre bu yılın üçüncü çeyreği itibariyle sanayi endeksinde net kar toplamı 25.9 milyar lira oldu, bu rakam geçen yılın aynı çeyreğinde 85.9 milyar lira, bu yılın ikinci çeyreği itibariyle ise 42.1 miyar lira seviyesindeydi. Buna göre çeyreksel bazda üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre net kar yüzde 38,4 azalırken sanayi endeksindeki şirketlerde geçen yılın aynı dönemine göre net kardaki kayıp yüzde 69,9 olarak hesaplandı.

Çimento şirketleri ilk dokuz ayda öne çıktı

Bilançoda net kar rakamlarına göre bu yılın ilk 9 ayında enflasyon muhasebesine rağmen geçen yılın aynı dönemine göre net karını çok büyük oranlarda artıran şirketler de var. Ancak bu durumu enflasyon muhasebesine göre düzeltme olarak yorumluyor analistler ve yüzde değişimlerin çok dikkate almamak gerektiğini belirtiyor. Ama yine de geçen yılın ilk dokuz ayında net kar elde eden ve bu yılın ilk dokuz ayında bu karlarını artırmayı başaran şirketlerde çimento, demirçelik ve gıda şirketleri öne çıktı.

Sanayi endeksinde geçen yıl ilk dokuz ayda zarar ettiği halde bu yıl ilk dokuz ayda enflasyon muhasebesi uygulamasına rağmen net kar rakamına ulaşan 39 şirket arasında da çimento, tarım teknolojisi, kimya, maden, deri, enerji sektörleri dikkat çekti.

"2025 ikinci yarısından önce önemli toparlanma öngörmüyoruz"

Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek:

"Haziranın ikinci yarısından bu yana Türkiye’de sanayi kesiminde yer alan şirketlerin, bilhassa perakende ve tüketim ağırlıklı çalışanların, zorlu koşullarla karşılaşmaya başladığı bir dönem takip ettik. İlk kez ikinci çeyrek rakamlarında etkisini gösteren bu durum, sıkı para politikası uygulamasının tüketim kanalında alınan ek tedbirlerle şiddetini artırdığı ve daha yakından hissedildiği döneme denk gelmesi ile birlikte zamanlama açısından benzerlik gösteriyor.

Politikadaki sıkılaşmanın koşulların da getirdiği mecburiyet ile birlikte zamana yayılması, özellikle de yerel seçimler öncesinde bu etkinin daha fazla hissedilmesini sınırlamıştı. Ancak, 2Ç ve sonrasında daha farklı bir tablo ile karşılaşıldı. Yıl ortasında asgari ücrete zam yapılmaması dezenfl asyonla mücadele sürecinde doğru bir karar olmakla birlikte, önemli bir çalışan kesiminin taleplerinde zaruri kısıntı adımı atmasına neden oldu Farklı sektör ve şirketlerle yaptığımız görüşmeler ve saha gözlemlerimiz, şirketlerin, pazar paylarını korumak adına marjlarından feragat ettiklerini gösterirken, enflasyon muhasebesinin katsayı taşıması kaynaklı doğal etkileri ve finansallar üzerindeki yansımaları da göz ardı edilmemeli.

Liranın önceki 5 senenin aksine görece güçlü ve stabil seyri, reel faiz kanalının getirdiği avantaj ile birlikte ihracatçı kesimde zorlanmaya neden olurken, Avrupa’nın zayıf durumu, pazar çeşitlendirmesine daha uygun koşullarda gitmeyen şirketlerin pozitif ayrışma şansı elde etmesini engelledi. Beklentimiz, büyük oranda bilançolarda en kötünün üçüncü çeyrek ile geride kalmış olabileceği. Burada sektörel ayrışma eğiliminin devamını bekliyoruz. 2025’in ikinci yarısından önce, para politikasında kademeli indirim beklentimizle paralel şekilde, sanayi kesiminde önemli bir toparlanma öngörmüyoruz."

Sanayi endeksi aralık ayında hızlı yükseliyor

Borsa İstanbul'da sanayi endeksi içerdiği şirketlerin bilanço sonuçlarına paralel bu yıl çok da parlak bir seyir izlemedi. 16 Aralık itibariyle sanayi endeksi bu yıl yüzde 16,9 yükseliş gösterdi ve bu yükseliş yılın ilk 11 ayındaki enflasyon verisinin altında kaldı. Ancak aralık ayı sanayi endeksi için oldukça iyi başladı. Özellikle Suriye'de yönetim değişikliği ile yeniden inşa faaliyetlerinde pazar kapma umudu çimento, taş toprak, demir çelik şirketleri hisselerine olumlu yansıyınca sanayi endeksinin aralık ayının 16 günündeki yükselişi yüzde 5,5'e yaklaştı. Merkez Bankası'nın faiz indirim döngüsünün başlaması ile daha düşük maliyetli kredi imkanlarının yolunun açılması beklentileri 2025 yılının 2024 yılından çok daha iyi geçmesi sonucunu doğurabilecek.