Ev sahiplerine verilen cezalar ağırlaştırılacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla başlatılan yasal çalışmayla vatandaş yüksek kira vermek zorunda kalmayacak. Geçen yıl temmuz ayında yürürlüğe giren kirada yüzde 25 sınırının süresi bu yıl da 1 Temmuz itibarıyla uzatılacak. Büyükşehirler başta olmak üzere kiraların çok yüksek olduğu illerde memura il ve ilçe bazında kira desteği verilecek. Türk Ceza Kanunu'nda yapılacak düzenlemeyle fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine hapis ve para cezası uygulanacak. Kentlerde bölge bölge konutların yaşı, büyüklüğü ve niteliğine göre değeri belirlenecek. Kira, tahliye davalarında 1 Eylül itibarıyla arabulucuya gidilecek.

Fahiş kirayla mücadele

Başta büyükşehirler olmak üzere vatandaşın en çok dile getirdiği sorunların başında gelen yüksek kiralara neşter vurulacak. Sabah'ın haberine göre, Erdoğan'ın sık sık gündeme getirdiği fahiş kira artışlarına karşı Çevre, Adalet, Ticaret bakanlıkları ve ilgili kurumlar çok yönlü bir çalışma yürütüyor. Konutlarda kira artış oranlarına getirilen yüzde 25'lik sınır 11 Haziran 2022-1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira dönemlerini kapsıyor. Temmuz ayında yüzde 25'lik sınır yeniden uzatılacak. Fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine de hapis ve para cezası uygulanacak.

Memura kira

Yeni dönemde büyükşehirlerde memurlara il ve ilçe bazında kira katkısı için kapsamlı bir hazırlık yapılıyor. Destekten kamuda çalışan kadrolu, sözleşmeli memur ve kamu işçilerinin faydalanması bekleniyor. Ortalama kiralar ve yaşanılan bölgedeki diğer fiyatlar değerlendirilerek geçinme endeksi oluşturulacak. İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere kira tutarları değerlendirilerek harcamaları düşürecek, yaşamı kolaylaştıracak tutarlar belirlenecek.

Üç alternatif

Kira artışına yasal fren çalışması Adalet Bakanlığı koordinasyonunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülüyor. Kira artışları konusunda yapılacak yasal düzenlemeyle "hapis, adli para ya da para cezası" olmak üzere 3 alternatif üzerinde çalışma yürütülüyor. Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, konumu, niteliği dikkate alınarak bölge değerleri belirlenecek. Bu kriterlerin üzerinde kira bedeli belirleyenlere adli ve idari para cezaları uygulanacak.

Arabulucu uygulaması 1 eylül'de başlıyor

Devam eden kiracı ev sahibi sorunları nedeniyle 1 Eylül'den itibaren arabulucuya gidilmesi zorunlu hale geliyor. Bu tarihte kira kaynaklı ihtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek. Bu dava da kira bedeli yüzde 25 sınırı uygulanmadan belirlenir. Kira bedeli belirlenirken TÜFE 12 aylık ortalamaya göre değişim oranı, kiralanan konutun emsal bedeli esas alınıyor.

Özellıkle depremin ardından birçok şehirde yaşanan fahiş kira artışları nedeniyle binlerce şikâyet geldi. Bazı ev sahipleri "Ya fiyatı artır ya da evden çık" baskısı yaparken gelen şikâyetlerde "Tadilat yapma, çocuğum oturacak gibi gerekçeler, banka hesabı kapatma, elden para isteme" başı çekti. Fahiş artış isteyen ev sahiplerinin yeni oyunu kiranın yatırılmadığını öne sürmek için banka hesaplarını kapatıyor. Sözleşmedeki banka hesabının kapatılması durumunda kiracıya yeni hesabın bildirilmesi zorunluluğu bulunuyor. Ev sahibi ısrarla paylaşmazsa kiracı posta hesabı ile ödeme yapabilir ya da mahkemeye başvurarak ödeme yeri tayin edilmesini isteyebilir. Böyle bir durumda kesinlikle elden ve belgesiz ödeme yapılmaması gerekiyor.

10 yıllık süreye dikkat

Bir yıllık kira sözleşmesi bitince "Süre bitti" diyerek evden, işyerinden çıkarmak mümkün. Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık sürenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Bunun için de sözleşme bitiminin 3 ay öncesinde kiracıya yazılı olarak evi tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor. "Gereksinim" nedeniyle tahliye edilen konutun başkasına kiraya verilmesi halinde kiracıya ev sahibine tazminat davası açma hakkı doğuyor.

Tadilat gerekçisi sunulamaz

Yeniden inşa ve imar amaçlı boşaltılan taşınmazlarda bu işlemler bittikten sonra öncelikle aynı kiracıya teklif götürülür. Ev sahibi taşınmazı başkasına kiraya verirse eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzerde tazminat ödemekle yükümlü.

Ara zam yapılamaz

Kiralık mülklerde yapılan aylık ödeme tutarının artışı yılda bir defa olmak üzere gerçekleşiyor. Normalde kiralara yapılan zam oranı bir önceki yılın kira tutarına ve son 12 ayın TÜFE'sine göre belirleniyor. Geçen yıl temmuzda yapılan düzenlemeyle yüzde 25 sınırı getirildi. Bu oranın üzerinde yüksek bir zam uygulanamıyor. Tüketici danışma hattı ALO 175, CİMER, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşlarına şikâyet edilebilir.