2019 yılını ABD-Çin arasındaki ticaret müzakerelerinin seyrini takip ederek kapattık. Yılın son bölümünde anlaşma ihtimalinin artmış olması ve bu yönde gelen açıklamalar risk iştahını artıran ana etken oldu. Bu durum birçok borsada ya tarihi ya da yıl içi rekorların görülmesini sağladı. Geldiğimiz son noktada ise ABD ile Çin arasındaki Faz 1 anlaşmasının 15 Ocak’ta imzalanacağı duyuruldu. Bu ay izleyeceğimiz en önemli gelişmelerden biri bu iken, yeni yıla uyuyan dev jeopolitik risklerin uyanışı ile başladık. Amerikan Savunma Bakanlığı (Pentagon), 3 Ocak 2020 tarihinde Bağdat Uluslararası Havalimanı'nda İran Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşd-i Şabi komutanı Ebu Mehdi el Mühendis'in öldürüldüğünü duyurdu. Bu açıklama ile Ortadoğu’daki istikrarsızlık ve ABD-İran gerilimi yeniden akıllara geldi. İran'ın dini lideri Ali Hamaney, devlet televizyonunda yayımlanan açıklamasında, “suçluları çok sert bir intikamın beklediğini" ifade ederken İran'da üç günlük yas ilan edildi. Bu açıklama ve ilan edilen üç günlük yas öldürülen komutanların İran için önemini göstermektedir. Bu durum zirve yapan bu gerilimin karşılıklı hamlelerle devam edebileceğini işaret ediyor. Gerilimin piyasalar tarafındaki ilk yansıması petrol ve altın fiyatlarında sert yükseliş olarak görülürken, uzun süredir yükseliş trendinde olan hisse senetleri endekslerinde de önemli bir düzeltmeye neden oldu. Ocak ayının ilk hafta sonunda Irak Meclisi, ABD güçlerinin ülkedeki varlığını ele almak için toplandı. Mecliste yapılan olağanüstü oturumda, oy çokluğuyla ABD ve diğer yabancı güçlerin ülkeden çıkarılmasına karar verildi. Alınan bu karar sonrasında ABD Başkanı Trump, Irak Parlamentosu'nun ABD askerlerinin ülkeden çıkmasını talep eden kararına tepki gösterdi. ABD – İran arasındaki gerilim, taraflardan gelen açıklamalar ve bölgedeki gelişmeler piyasaların gündemindeki yerini korumaya ve fiyatlamalar üzerinde etkili olmaya devam edecektir.

Türkiye açısından da jeopolitik riskler yeniden ön planda

ABD ile İran arasındaki gerilimi tırmandıran son saldırının yanında, son haftalarda piyasalarımızda fiyatlamalar üzerinde çok etkili olmasa da Suriye’de İdlib’de devam eden çatışmalar ve Libya’ya asker gönderilmesini sağlayan tezkere ile Doğru Akdeniz üzerindeki hak arayışları yakın dönemde risk unsurları olarak duruyor. Özellikle İranlı komutanların öldürülmesinin ardından İran’ın bölgede daha agresif bir politika izleme riski Türkiye de dahil bölgede askeri varlığı bulunan ülkeler için risk oluşturabilecek bir etken. İdlib’de devam eden çatışmalar ve Türkiye’ye yönelik başlayan göç dalgasının seyri, sınır hatlarında yeni olası hareketlilik izleyeceğimiz en önemli gelişmeler olacak. Diğer taraftan Libya’ya asker gönderme yetkisini içeren tezkere onaylandı ve Türkiye bölgeye asker gönderimine peyderpey başladı. Türkiye’nin orada ne şekilde bir misyon üstleneceği zamanla şekillenecek. Ocak ayında bu sürecin de netleşmeye başladığını göreceğiz. Rusya başta olmak üzere bölge ülkelerinin birçoğunun Türkiye’nin karşısında bulunduğu Hafter güçlerini destekliyor olması da burada riski artıran bir unsur. Rus gazının Avrupa’ya sevkiyatı için yeni bir alternatif sunacak olan TürkAkım projesinin açılışı için 8 Ocak’ta Türkiye’ye gelecek Putin’in burada vereceği mesajlar gerek İdlib gerekse Libya konularındaki sis perdelerinin aralanması konusunda yardımcı olacaktır.

Brexit konusu da takip edilecek bir diğer konu başlığı

Uzunca bir süredir dünya gündemini meşgul eden Brexit tartışmaları 12 Aralık’ta gerçekleşen İngiltere seçimlerini Brexit taraftarı Boris Johnson’ın ezici bir çoğunlukla kazanması ile yeni bir safhaya geçti. Seçimleri kazanan Johnson yaptığı açıklamada Brexit’in 31 Ocak’ta gerçekleşeceğini duyurdu. Bu kararın ardından piyasalarda şuan en kötü karar kararsızlıktan daha iyidir yaklaşımı ile pozitif bir fiyatlama yaşandı. Brexit yasa tasarısı Avam Kamarası'nda 20 Aralık’ta gerçekleşen oylamada 234'e karşı 358 oyla kabul edildi. Avam Kamarası'nda bir süre daha değişikliğe açık olarak bekletildikten sonra Lordlar Kamarası'na gönderilecek. Vekiller Noel tatilinden döndükten sonra 7, 8 ve 9 Ocak'ta onayladıkları yasa tasarısı üzerindeki değişiklik tekliflerini görüşecek. Başbakan Johnson'ın AB ile vardığı Brexit Anlaşması uyarınca İngiltere 31 Ocak'ta AB'den ayrılacak. Ocak ayı içerisinde Brexit ile ilgili gelişmeler küresel piyasaların takibinde yer almaya devam edecek.