İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü katliamın ve başarısız stratejisinin kötü tesirlerinin üzerini örtmek için savaşı yayma siyaseti Ortadoğu’yu karıştırdı. İsrail’in savaşı Lübnan’a yayması aslında Suriye’nin de bölünmesi anlamına gelmekteydi. Zira Lübnan ve Suriye’de en etkin aktörlerden birisi İran’dı.

Suriye bölünme ve savaşa çekilme tehdidini algılayan Putin Rusya’sı harekete geçti. Zira Rusya’nın Akdeniz’e açılmasını mümkün kılan en önemli hava, kara ve deniz üsleri Suriye’deydi. Tartus, Lazkiye ve Himeymim’in Rus hâkimiyetinde devam edebilmesi için Putin’e göre Suriye ve Türkiye ilişkileri normal seyrine geri dönmeliydi.

Öte yandan Amerikan işgalinden itibaren bir türlü istikrara kavuşamayan Irak, İran nüfuzundan ve topraklarında varlık gösteren PKK terör örgütünden rahatsızdı. Buna ilaveten Körfez enerjisini karayoluyla Avrupa’ya bağlayacak kalkınma Yolu Projesinin gerçekleşebilmesi için de PKK ve İran terörün ortadan kaldırılması gerekiyordu. Malum olduğu üzere, Irak’taki PKK, bölgesel mevcudiyetini Suriye üzerinden tahkim etmekteydi.

Tüm bu jeopolitik kaygılardan dolayı hem Moskova ve hem de Bağdat, Türkiye ile Suriye’nin normalleşmesi için arabulucu rolü üstlenmek hususunda oldukça istekliydiler. Ne var ki Türkiye, geldiğimiz noktada Bağdat’ın arabuluculuğunu tercih etmiş görünüyor.

Tam da bu noktada hem ülkesinde bulunan sığınmacıları Suriye’ye göndermesi için üzerinde kamuoyu baskısını hisseden ve Suriye’nin kuzeyinden bir terör devletinin kurulmasını milli güvenlik meselesi olarak gören Türk hükümeti, bu beklentilere bigâne kalmadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, fevri bir çıkış yaparak Esad’la eski günlere dönülebileceğini ve Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı duyduğunu deklare etti. Bu deklarasyon üzerine Suriye’de operasyonlarla elde edilen Türk coğrafyasında yaşayan ve Türkiye ile kader birliği yapmış olan Suriye Milli Ordusunda Türkiye tarafından yalnız bırakılma hususunda ciddi bir kaygı ve endişe başladı. Bu endişeyi kaosa tahvil etmek isteyen ve savaştan beslenen bazı gruplar, Afrin, Cerablus ve Azez’de Türkiye aleyhine ciddi provokasyonlar başlattılar. Bunun bir uzantısı olarak sığınmacıların varlığını istismar eden bazı provokatörler, yalan haberler üzerinden Kayseri’de keşmekeşe sebebiyet verdiler.

Bu gelişmeler Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Esad’la görüşme motivasyonu artırırken Suriye tarafından konuyla ilgili hiçbir açıklama gelmemesi oldukça şaşırtıcıydı. En nihayetinde Rusya’nın Suriye Özel temsilcisi Alexander Lavrentiyev’le görüşen Esad, Türkiye ile toprak bütünlüğü ve egemenliğine halel getiremeyecek bir uzlaşı zemininde görüşebileceğini ifade etti.

Ne var ki bu açıklamadan hemen sonra kızgınlık ve öfkeyle harekete geçen İran, Türkiye ve Rusya’ya kazanım sağlayacak ve bölgeye barış getirecek hamleleri durdurmak için hızlıca harekete geçti. Öncelikle Esad’ın basın danışmanı başta olmak üzere Esad rejimine en yakın isimleri bir biri ardınca katleden İran, Türkiye ile normalleşme istikametinde adım atması durumunda Esad’ı da öldüreceğini farklı kanallarla muhatabına iletti.

Nitekim İran’ın Kudüs Tugayları Komutanı İsmail Kani’nin Suriye ve Irak ziyaretinden sonra bu iki ülke yetkililerinden Türkiye aleyhine açıklamalar gelmeye başladı. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Türkiye’nin Irak’taki PKK’ya yönelik operasyonlarını egemenlik ihlali olarak tanımladı. Öte yandan bizzat Beşar Esad, Türk tarafını on üç sene önce Suriye iç savaşını tetiklemekle itham etti. Türk askerinin çekilmesi ve terör örgüt olarak tanımladığı Suriye Milli Ordusuna verdiği desteği kesmesi şartıyla ancak Türkiye ile görüşebileceğini kesin bir dille ortaya koydu.

Sonuç itibarıyla Türkiye’nin Esad’la görüşme ve Suriye’yle ilişkileri normalleştirme siyaseti, henüz başlamadan nihayete ermiş oldu.