2025 bütçesinde tahmini açık 1,9 trilyon lira

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025 yılı bütçesine ilişkin detaylı bilgileri paylaştı. Yılmaz açıklamasında, 2025 yılında bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 3,1 olarak öngördüklerini belirtti ve bütçede gelirin 12,8 trilyon lira; giderin ise 14,7 trilyon lira tahmin edildiğini ifade etti. 

Yılmaz, 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'nde bütçe giderinin 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağını dile getirdi.  

Hangi vergi ne kadar getirecek? 

Cumhurbaşkanı yardımcısı, bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 3,1 olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini kaydetti. 

Yılmaz, vergi kalemlerini de tek tek saydı:  

* Gelir Vergisi 2 trilyon 130 milyar lira,

* Kurumlar Vergisi 1 trilyon 637 milyar lira, 

* Özel Tüketim Vergisi 2 trilyon 121 milyar lira, 

* Katma Değer Vergisi 3 trilyon 599 milyar lira, 

* Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 652 milyar lira,

* Vergi Dışı Gelirler ise 1 trilyon 662 milyar lira. 

Depreme yarım trilyon lira 

2023'te yüzde 5,2 olarak gerçekleşen bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının, deprem harcamaları hariç tutulduğunda yüzde 1,6 seviyesinde olduğunu belirten Yılmaz, 2024'te bütçede, depremlerin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşların ihtiyaçları için toplam 1 trilyon 28 milyar lira ödenek tahsis edildiğini kaydetti.

Bu yıl sonunda bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 4,9 olarak öngörüldüğünü, deprem harcamaları hariç ise bu oranın yüzde 2,5 olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini aktaran Yılmaz, şunları ifade etti: 

"2025 yılı bütçesinde deprem bölgesinin iyileştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için 584 milyar lira tutarında ödenek öngörülmüştür. Bu kapsamda Afetlere Dirençli Şehirler Projesi için ayrılan kaynak tutarı toplam 120 milyar liradır. Bu tutarın GSYH'ye oranının yüzde 0,9 olduğunu belirtmek istiyorum. Deprem hariç bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Bu rakamların da gösterdiği gibi deprem harcamalarımızın etkisi giderek azalacaktır. Önümüzdeki yıldan itibaren bu yükün önemli oranda azalacağını ve bütçemizin çok daha güçlü bir şekilde yoluna devam edeceğini ifade etmek isterim. 2025 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük, personel giderleri için toplam 3 trilyon 911 milyar lira, mal ve hizmet alım giderleri 1 trilyon 24 milyar lira, cari transferler 5 trilyon 813 milyar lira, sermaye giderleri 1 trilyon 102 milyar lira, sermaye transferleri 338 milyar lira, borç verme giderleri 306 milyar lira, yedek ödenekler 287 milyar lira, faiz giderleri 1 trilyon 950 milyar liradır." 

Yılmaz, "Bu tutarın GSYH’ye oranının yüzde 0,9 olduğunu belirtmek istiyorum. Deprem hariç bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz" dedi. 

Ekonomik sınıflandırmaya göre dağılım 

2025 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük. 

Personel giderleri için toplam 3 trilyon 911 milyar lira, mal ve hizmet alım giderleri 1 trilyon 24 milyar lira, cari transferler 5 trilyon 813 milyar lira, sermaye giderleri 1 trilyon 102 milyar lira, sermaye transferleri 338 milyar lira, borç verme giderleri 306 milyar lira, yedek ödenekler 287 milyar lira ve faiz giderleri 1 trilyon 950 milyar liradır. 

Eğitim ve sağlık bütçesi 

Yükseköğretimi de dâhil ettiğimizde eğitim bütçemizi; 2025 yılında 2 trilyon 181 milyar liraya yükseltiyoruz. Merkezi yönetim bütçesinden sağlık için ayrılan kaynağa Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamalarını da eklediğimizde sağlık alanına ayrılan toplam kaynak; 2 trilyon 435 milyar liraya ulaşmaktadır. 

Sosyal yardım ve destekler için 2025 yılı bütçemizde 651 milyar lira kaynak ayırdık. Bu tutar 2025 yılı bütçesinin yüzde 4,4’üne denk gelmektedir. Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğalgaz kullanabilmeleri için 2025 yılı bütçesinde 472 milyar lira kaynak öngörüyoruz. 

Asgari ücreti vergi dışı tuttuk 

2022 yılı Ocak ayı itibarıyla asgari ücreti vergi dışı tuttuk. Bu imkândan tüm çalışanlarımız yararlanmaktadır. Bu kapsamda 2025 yılında 810 milyar lira vergi istisnası öngörüyoruz. 2025 yılında bütçemizden tarıma 706 milyar lira kaynak ayırdık. Reel kesim destekleri için bütçemizden 561 milyar lira ödenek öngörüyoruz. 

Savunmaya 1,5 trilyon lira  

Savunma harcamaları için 913,9 milyar lira, iç güvenlik için 694,5 milyar lira ödenek öngördük. Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak da dâhil edildiğinde toplamda savunma ve güvenlik sektörü için 2025 yılında 1 trilyon 608 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz. 

Mahalli idarelerimizi de güçlendirmeye devam ediyoruz. Büyükşehir ve diğer belediyelerimiz ile il özel idarelerimize ayırdığımız toplam kaynağı 1 trilyon 344 milyar liraya çıkarıyoruz. 2002 yılında bu kaynağın bütçe içerisindeki payı yüzde 4 iken bu oranı 2025 yılında yüzde 9,1’e yükseltiyoruz."

Kanun teklifi tbmm başkanlığına sunuldu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Teklif, TBMM Başkanlığı tarafından Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edilecek.

2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile Sayıştay raporlarının komisyondaki müzakerelerinin bir ay sürmesi öngörülüyor.

Plan ve Bütçe Komisyonundaki bütçe görüşmelerine, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın 22 Ekim'de yapacağı sunumla başlanacak.

Sunumun ardından komisyon üyelerinin hazırlıkları için çalışmalara bir hafta ara verilecek.

Komisyon müzakerelerinin tamamlanmasının ardından süreç, TBMM Genel Kurulunda devam edecek.

Yılmaz, "bütçe açığı yüzde 5'in altına inecek" demişti

Cevdet Yılmaz Ağustos ayında yaptığı açıklamada, "Yıl sonu itibarıyla inşallah bu yılki bütçe açığımız yüzde 5'in altına gelecek. Cari açığın, bütçe açığının düştüğü, risklerimizin azaldığı, istikrarın arttığı bir dönemdeyiz." demişti.

2025 yılında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 3,1 olarak öngörüldü.

2024 yılı için bütçe açığı öngörüsü daha fazla

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının 2024 yılı için yayınladığı bütçe rehberi raporunda ise şu veriler yer aldı:

"2024 yılı bütçesinde depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için 1 trilyon 28,3 milyar lira kaynak ayrılmıştır. Söz konusu harcamalar hariç bütçe açığının GSYH’ya oranı yüzde 3,9 olarak öngörülmektedir."

Dolayısıyla geçen seneye oranla 2025 yılı için öngörülen bütçe açığı 0,8 daha az oranda.