Enerjide yeni düzenleme

Elektriği fazla tüketen, büyük ev sahibi olan vatandaşlar maliyet fiyatından fatura ödeyecek. Desteğin çoğu dar gelirliye verilecek.

Bakan Alparslan Bayraktar'ın ilk işaretlerini verdiği model, Orta Vadeli Program kapsamında uygulamaya geçecek. Elektrik faturalarında ortak tarife yerine, tüketime göre yeni bir tarife devreye girecek. "Çok tüketenin çok, az tüketenin az" ödeme yapacağı sistemde, elektriğin üretim maliyetine göre faturalandırılması sağlanacak. Hali hazırda, elektrik fiyatları, maliyetinin yüzde 60 altında bir bedelle tüketiciye sunuluyor.

Dar gelirliye özel tarife
Sabah Gazetesi'nden Okan Müderrisoğlu'nun haberine göre Gelir grubu ve tüketimi yüksek, gerçek maliyete katlanabilecek tüketicilere elektrik asli maliyetine göre faturalandırılacak, düşük gelir grupları ise iki yönlü destekten yararlanacak. Gerçek ihtiyaç sahipleri, en alt gelir grubundaki vatandaşlar ve emekliler sübvansiyonlu (indirimli) tarifeden ve fatura desteğinden istifade edecek. Halen, Aile Bakanlığı eliyle toplumun en dezavantajlı kesimlerine dar gelirli 4.1 milyon aboneye 75 kilovatsaate kadar elektrik faturası katkısı sağlanıyor.

Brüt asgari ücretin yüzde 60'ından daha az geliri olan 2 kişilik ailenin 75 kilovatsaate kadar olan elektrik tüketimini devlet karşılıyor. Bu miktarı aşan tüketimlerde ise yüzde 60 indirimli tarife devreye giriyor. Yani devlet, elektriği asıl maliyetinin yarısına vatandaşa verdiği için dar gelirliler ikiz destekten yararlanmış oluyor. Toplumun diğer kesimleri ise gelir düzeyleri ile ilişkilendirilmeksizin 240 kilovatsaate kadar tüketimlerinde gerçek maliyetinin yüzde 60 altında sunulan fiyattan elektrik tüketiyor. 240 kilovatsaati aşan tüketimlerde ise zamlı tarife uygulanıyor.

Yeni sistemle ne değişecek?
Önümüzdeki dönemde; evi çok daha büyük olan, fazla elektrik kullanan, çok sayıda elektrik ev eşyası bulunan, elektrikli araç sahibi vatandaşlar ise devlet desteğinden faydalanmayacak ve elektriği gerçek maliyeti üzerinden tüketecek. Bu sisteme geçilmemesi halinde ise 2025 yılında elektrik asıl maliyeti üzerinden değil de yüzde 60 sübvansiyonla vatandaşa ulaştırıldığından, bütçeye 524 milyar lira yük binecek. Söz konusu 524 milyar liranın finansmanı için bugünkü şartlarda yüzde 50 faizle iç borç alındığı varsayımıyla indirimli elektrik satışının devlete toplam maliyeti 790 milyar lirayı bulacak.

Ev tipi üretime vize
Enerji Bakanlığı, ev tipi, kendi tüketimi için küçük çaplı elektrik üretimi planlayan vatandaşlara kolaylık sağlamayı düşünüyor. Evlerin, sitelerin, dükkânların çatısına ya da yüzeyine güneş paneli kurmak isteyen vatandaşlara, kendi iç tüketimlerini karşılamak ve ana şebekeye elektrik satışı yapmamak kaydı ile izin verilecek. Bakanlık yetkilileri, güneş enerjisinde üretilen elektrik devamlılığında sorun olduğu için mevcut trafoların, yüzbinlerce değişken elektrik arzını kaldırmaya yeterli olmadığına dikkati çekiyorlar. Önerilen modelde, öz tüketim için yapılacak harcamanın geri dönüşünün zaman alacağını kabul eden uzmanlar, orta uzun vadede yine de vatandaşların kârlı çıkacağını savunuyorlar.